ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ: କେବଳ ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରର ସ୍ୱାର୍ଥ କାରଣରୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇପାରିଲେ ନାହିଁ

ଭାରତର ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ତଥା ଭାରତ ରତ୍ନ ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କର ସୋମବାର ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ୮୪ ବର୍ଷ ବୟସରେ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଛି। ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ହେତୁ ଦେଶ ଏକ ମୂଲ୍ୟବାନ ରତ୍ନ ହରାଇଛି, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ବିୟୋଗ ପରେ ମଧ୍ୟ ଏପରି କିଛି ଘଟଣା ଘଟିଛି ଯାହା ସର୍ବଦା ସ୍ମରଣୀୟ ହୋଇ ରହିବ ।

ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ କେବଳ ଜଣେ ଉତ୍ତମ ରାଜନେତା ନୁହଁନ୍ତି, ବରଂ କଂଗ୍ରେସର ସଂକଟମୋଚକ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ । ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ କଂଗ୍ରେସ ତାଙ୍କୁ କେବେବି ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇନଥିଲା । ଦୁଇଥର, ଯଥା ୧୯୮୪ ଏବଂ ୨୦୦୪ ମସିହାରେ, ତାଙ୍କୁ ସୁଚିନ୍ତିତଭାବେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବାକୁ ବାରଣ କରାଯାଇଥିଲା । ଏହାର ଏକମାତ୍ର କାରଣ ଥିଲା ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାର ସହିତ ତାଙ୍କର ଭଲ ସମ୍ପର୍କ ନଥିଲା ।

ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସରକାରରେ ସବୁଠାରୁ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ନେତା ଥିଲେ ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ । ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରର ଜଣେ ଘନିଷ୍ଠ ତଥା ବରିଷ୍ଠ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ଏମ୍.ଏଲ୍ ଫୋତେଦାର ତାଙ୍କ ପୁସ୍ତକ ଦି ଚିନ୍ ପତ୍ରରେ ଲେଖିଛନ୍ତି ଯେ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ପରେ ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ ଏବଂ ପି.ଭି ନରସିଂହ ରାଓଙ୍କୁ କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ସର୍ବେକ୍ଷଣକାରୀ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ କିଛି ନେତା ତାଙ୍କ ପୁଅ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ରାଜନୀତିରେ ଆଣିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବା ପରେ ସବୁକିଛି ବଦଳିଗଲା ।

୧୯୬୯ ମସିହାରେ ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କୁ କଂଗ୍ରେସ ରାଜ୍ୟସଭାକୁ ପଠାଇଥିଲା, ଯାହା ପରେ ସେ ଆଉ ପଛକୁ ଚାହିଁ ନଥିଲେ । ୧୯୮୨ ମସିହାରେ ଯେତେବେଳେ ସେ ଅର୍ଥମନ୍ତ୍ରୀ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ସେତେବେଳେ ପ୍ରଣବ ଦା ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଜଣେ ବିଶ୍ୱାସୀ ନେତା ହୋଇଥିଲେ । ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ ସେ କ୍ୟାବିନେଟ ବୈଠକ ପରିଚାଳନା କରିଥିଲେ ।

୧୯୮୪ରେ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ହତ୍ୟା ପରେ ସେ ସରକାରରେ ୨ ନମ୍ବର ଭାବରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ପାଇଁ ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀ ବିବେଚିତ ହୋଇଥିଲେ । ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ ନିଜେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ କଂଗ୍ରେସର କିଛି ବରିଷ୍ଠ ନେତା ପ୍ରଣବଙ୍କୁ ଏବଂ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଭାବେ ବାଛିଥିଲେ । ଯେତେବେଳେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ ସେତେବେଳେ ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ କ୍ୟାବିନେଟରେ ସ୍ଥାନ ଦିଆଯାଇ ନଥିଲା । ଏହାପରେ ପ୍ରଣବ ଦା କଂଗ୍ରେସରୁ ବିଦାୟ ନେଇ ନିଜର ଦଳ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ତେବେ ମତଭେଦ ଶେଷ ହେବା ପରେ ସେହି ଦଳ କଂଗ୍ରେସ ସହିତ ମିଶିଗଲା ।

ଏହା ପରେ ୨୦୦୪ରେ କଂଗ୍ରେସ କ୍ଷମତାକୁ ଫେରିବା ପରେ ସେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବାର ଆଉ ଏକ ସୁଯୋଗ ପାଇଲେ । ୨୦୦୪ରେ ଯେତେବେଳେ କଂଗ୍ରେସ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିଲା ସେତେବେଳେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀ ପ୍ରବଳ ବିରୋଧ ଯୋଗୁଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ । ସୋନିଆଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ସହିତ ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀ ରାଜନୈତିକ ମହଲରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ନେଇ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କୁ କ୍ଷମତା ପ୍ରଦାନ କରାଯାଏ, ତେବେ ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରର ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ତିତ୍ୱ ଶେଷ ହୋଇଯିବ । ତେଣୁ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କରିବା ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କ ପରିବର୍ତ୍ତେ ମନମୋହନ ସିଂଙ୍କୁ ବାଛିଲେ । ଏହାଦ୍ୱାରା ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାର ଏବଂ ଦଳର ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ପରଦା ପଛରେ ଚାଲିଲା ।

ଏହାପରେ ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରର ମୁକୁଟଭାବେ ରାଜକୁମାର ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ କଂଗ୍ରେସ ପାର୍ଟିରେ ଉଭା ହୋଇଥିଲେ । ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ସୁରକ୍ଷିତ ଥିଲା ତେଣୁ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀ ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି କରି ୨୦୧୨ରେ ସକ୍ରିୟ ରାଜନୀତିରୁ ଦୂରେଇ ରଖିଥିଲେ । ପ୍ରଣବ ଦା ଏହି ପଦବୀକୁ ଆନନ୍ଦରେ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଦେଶର ୧୩ ତମ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭାବରେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ ।

ଯଦି କୁହାଯାଏ ଯେ ପ୍ରଣବ ଦା ୨୦୧୨ରେ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ବଢ଼ୁଥିବା ସମର୍ଥନକୁ ଅନୁଭବ କରିଥିଲେ, ତେବେ ଏହା ଭୁଲ ହେବ ନାହିଁ । ସେ ଜାଣିଥିଲେ ଯେ ଆଗାମୀ ବର୍ଷରେ ଏକ ହାୱା ଆସିବ ଯେଉଁଥିରେ କଂଗ୍ରେସ ସାରା ଦେଶରେ ଲୋପ ପାଇବ । ୨୦୧୪ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ​​ମଧ୍ୟ ସମାନ ଘଟଣା ଘଟିଥିଲା ।୨୦୬ ଟି ଆସନରୁ କଂଗ୍ରେସକୁ ୪୪କୁ ହ୍ରାସ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କରିବା ପାଇଁ କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ସ୍ୱପ୍ନ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିଲା ।

ଯେତେବେଳେ ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କୁ ଦେଶର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନାଗରିକ ପୁରସ୍କାର ଭାରତ ରତ୍ନ ସମ୍ମାନରେ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା, ସେତେବେଳେ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀ, ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀ ଏବଂ ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମନମୋହନ ମଧ୍ୟ ଏହି ଉତ୍ସବରେ ଯୋଗ ଦେଇନଥିଲେ। ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ଏହି କାର୍ଯ୍ୟ ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଭବନ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସେ ଅନୁପସ୍ଥିତ ରହିଥିଲେ ।

କଂଗ୍ରେସର ଏକ ଇତିହାସ ରହିଛି ଯାହା ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରର ସଦସ୍ୟଙ୍କ ବ୍ୟତୀତ ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଅନ୍ୟ କୌଣସି ସଦସ୍ୟଙ୍କୁ ଗୁରୁତ୍ୱ ଦେଇନଥାଏ । ବୋଧହୁଏ ଏହା ହେଉଛି କାରଣରୁ ଆଜି ଏହି ପାର୍ଟି ଏକ ପରିହାସରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି। ଦେଶର ସର୍ବଶ୍ରେଷ୍ଠ ରାଜନେତା ଭାବରେ ପ୍ରଣବ ମୁଖାର୍ଜୀଙ୍କ ଅବଦାନକୁ ଦେଶ ସର୍ବଦା ମନେ ରଖିବ । ତାଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ଦୃଢ଼ତା ଏବଂ ବଳିଦାନକୁ ସର୍ବଦା ମନେ ରଖିବା ତାଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରକୃତ ଶ୍ରଦ୍ଧାଞ୍ଜଳି ହେବ ।