ଭାରତକୁ ବରବାଦ୍ କରିବା ଲକ୍ଷ୍ୟରେ ଭୁଟାନକୁ ଚୀନ୍ର ଲଲିପପ
ସମସ୍ତ ଜମି ବିବାଦର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଜମି ବିନିମୟ ପ୍ରସ୍ତାବ ଭୁଟାନ ଆଗରେ ରଖିଲା ଚୀନ୍
ଭାରତ ସହ ସୀମା ବିବାଦ ବଢ଼ିବା ପରେ ଚୀନ୍ ଭୁଟାନର ଅଞ୍ଚଳଆଡ଼କୁ ଦୃଷ୍ଟି ରଖିଛି ଏବଂ ଏହି ଜମିକୁ ହଡ଼ପ କରିବା ପାଇଁ କୌଶଳ ଅବଲମ୍ବନ କରୁଛି। ଦି’ ହିନ୍ଦୁ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ଭୁଟାନର ପୂର୍ବ ଅଞ୍ଚଳରେ ଥିବା ସାକାଟେଙ୍ଗ ୱାଇଲ୍ଡ ଲାଇଫ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଉପରେ ନିଜର ଦାବିକୁ ଦର୍ଶାଇ ଚୀନ୍ ଭୁଟାନକୁ ଏକ ପ୍ୟାକେଜ୍ ସମାଧାନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଛି । ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ ଯେ ଚୀନ୍ ପୂର୍ବଥର ଭଳି ଭୁଟାନ ସହିତ ଜମି ବିନିମୟ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛି ଏବଂ ତେଣୁ ଏହାକୁ ଏକ “ପ୍ୟାକେଜ୍ ସମାଧାନ” ସହିତ ପ୍ରଲୋଭିତ କରୁଛି । ତେବେ ଭୁଟାନ ୱାଇଲ୍ଡ ଲାଇଫ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଉପରେ ଚୀନ୍ର ଦାବିକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଛି ।
ବାସ୍ତବରେ, ୧୯୯୦ମସିହାରେ ଚୀନ୍ ଭୁଟାନକୁ ଏକ ପ୍ୟାକେଜ୍ ଚୁକ୍ତି ଆଣିଥିଲା, ଯାହା ଅଧୀନରେ ଡୋକଲାମର ଏକ ଛୋଟ ଅଂଶ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଭୁଟାନକୁ ଏକ ବଡ କିନ୍ତୁ ବିବାଦୀୟ ଅଞ୍ଚଳ ଦେବାକୁ ଇଚ୍ଛୁକ ଥିଲା । ସେତେବେଳେ ଭୁଟାନ ରାଜି ହୋଇନଥିଲା, ଚୀନ୍ ପୁନର୍ବାର ସମାନ ଚୁକ୍ତିରେ କିଛି ନୂତନ ପ୍ରସ୍ତାବ ଯୋଡି ୧୯୯୬ରେ ଡୋକଲାମକୁ କାବୁ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲା । ସେହି ସମୟରେ ଏଗାର ରାଉଣ୍ଡ ଆଲୋଚନା ପରେ ଭୁଟାନର ଚତୁର୍ଥ ରାଜା ଜିଗମେ ସିଙ୍ଗି ୱାଙ୍ଗଚକ୍ (ବର୍ତ୍ତମାନର ରାଜାଙ୍କ ପିତା) ଭୁଟାନ ଜାତୀୟ ସଭାକୁ ସୂଚନା ଦେଇଥଧିଲେ ଯେ ଚୀନ୍ ଉତ୍ତର ଉପତ୍ୟକାର ୪୯୫ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ପଶ୍ଚିମ ଦିଗରେ ୨୬୯ ବର୍ଗ କିଲୋମିଟର ଜମି ବଦଳାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛି ।
ଏହା କେବଳ ଭୁଟାନକୁ ଏକ ବୃହତ ଅଞ୍ଚଳ ଉପରେ ନିଜର ଅଧିକାର ଦେବ ନାହିଁ, ବରଂ ଚୀନ୍ ସହିତ ବର୍ଷ ବର୍ଷ ଧରି ଥିବା ସୀମା ବିବାଦକୁ ମଧ୍ୟ ସମାପ୍ତ କରିବ । କିନ୍ତୁ ଏହି ଚୁକ୍ତି ପରେ ଚୀନ୍ର ପିଏଲଏ ଡୋକଲାମର ଜରିଆରେ ଭାରତ ସୀମାରେ ଏକ ରଣନୀତିକ ସୀମା ପାଇଥାନ୍ତା ଏବଂ ସିଲିଗୁଡ଼ି କରିଡରରେ କୁକୁଡ଼ା ବେକକୁ ସହଜରେ ଆକ୍ରମଣ ଭଳି ଭାରତକୁ ଆକ୍ରମଣ କରିବାର ସ୍ଥିତିରେ ରହିଥାନ୍ତା । ଭାରତର ସୁରକ୍ଷାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଭୁଟାନ ପୁଣି ଥରେ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଛି ।
ବର୍ତ୍ତମାନ ପୁଣିଥରେ, ଚୀନ୍ ସମାନ କୌଶଳରେ ଭୁଟାନ ସମ୍ମୁଖରେ ଏକ ପ୍ୟାକେଜ ପ୍ରସ୍ତାବ ରଖିଛି । ତଥାପି, ଏହି ପ୍ୟାକେଜ ପ୍ରତାରଣା ସର୍ତ୍ତ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଖୋଲା ଯାଇନାହିଁ କିନ୍ତୁ ୧୯୯୬ ସର୍ତ୍ତରେ ସାମାନ୍ୟ ପରିବର୍ତ୍ତନ ସହିତ ଆସିଥିବା ଆଶା କରାଯାଉଛି ।
୧୯୮୪ରୁ ୨୦୧୬ ମଧ୍ୟରେ ଚୀନ୍ ଏବଂ ଭୁଟାନ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ସୀମା ବିବାଦ ମଧ୍ୟରେ ୨୪ ରାଉଣ୍ଡ ଆଲୋଚନା ହୋଇଛି। ଏହି ସମୟରେ, ସାକାଟେଙ୍ଗ ବନ୍ୟପ୍ରାଣୀ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଥିବା ଟ୍ରାଶିଗଙ୍ଗ ଡୋଙ୍ଗଶକ୍ ଜିଲ୍ଲାର ପୂର୍ବ ଭାଗକୁ ନେଇ ଚୀନ୍ କୌଣସି ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠାଇ ନାହିଁ ।
ଏହି ବିବାଦ ଭୁଟାନର ଉତ୍ତର ଭାଗରେ ଥିବା ପାସମାଲୁଙ୍ଗ ଏବଂ ଜାକରଲୁଙ୍ଗ ଉପତ୍ୟକା ଏବଂ ପଶ୍ଚିମରେ ଡୋକଲାମ ସମେତ କେତେକ ଅଞ୍ଚଳରେ ସୀମିତ ରହିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଏଥର ଚୀନ୍ ଭାରତର ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ ସୀମାରେ ଅବସ୍ଥିତ ପୂର୍ବ ଅଞ୍ଚଳରେ ନିଜର ପାଦ ବିସ୍ତାର କରିଛି । ଏହା ଗୋଟିଏ କଥା ସ୍ପଷ୍ଟ କରେ ଯେ ଚୀନ୍ କେବଳ ଭୁଟାନ ନୁହେଁ, ଭାରତ ଉପରେ ମଧ୍ୟ ଚାପ ଦେବାକୁ ଚାହୁଁଛି ।
ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ ଯେ ୨୯ଜୁନ୍ରେ ଗ୍ଲୋବାଲ୍ ପରିବେଶ ସୁବିଧା ପରିଷଦର ୫୮ତମ ବୈଠକରେ ଚୀନ୍ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଭୁଟାନର ସାକାଟେଙ୍ଗ୍ ୱାଇଲ୍ଡ ଲାଇଫ୍ ଅଭୟାରଣ୍ୟ ଅଞ୍ଚଳ ଦାବି କରିଛି । ଚୀନ୍ ବ ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ କହିଛି ଯେ ଚୀନ୍ ଏବଂ ଭୁଟାନ ମଧ୍ୟରେ ସୀମା କେବେ ସ୍ଥିର କରାଯାଇ ନାହିଁ । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ ଚୀନ୍ ଭାରତକୁ ସୂଚିତ କରି କହିଛି ଯେ ଚୀନ୍-ଭୁଟାନ ସୀମା ବିବାଦରେ କୌଣସି ତୃତୀୟ ପକ୍ଷ ଆଙ୍ଗୁଠି ଉଠାଇବା ଉଚିତ ନୁହେଁ ।
ପୂର୍ବତନ ବୈଦେଶିକ ସଚିବ ଶ୍ୟାମ ସରନ ଖବରକାଗଜ ‘ଦି ହିନ୍ଦୁ’କୁ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମୁଁ ଜାଣେ ଯେ ବହୁ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଭୁଟାନ-ଚୀନ୍ ମଧ୍ୟରେ ହୋଇଥିବା ସୀମା ଆଲୋଚନାରେ ଚୀନ୍ ଏହି ପ୍ୟାକେଜ୍ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲା । ଏତେ ବର୍ଷ ପରେ ଚୀନ୍ ପୁଣିଥରେ ନିଜର ପୁରୁଣା ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ପୁନରାବୃତ୍ତି କରିଛି । ସେହି ସମୟରେ ଭୁଟାନ ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବକୁ ଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲା । ସରନ କହିଛନ୍ତି, ଚୀନ୍ର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ହେଉଛି ଭୁଟାନ ଯଥାଶୀଘ୍ର ଏହି ଚୁକ୍ତିରେ ରାଜି ହେବା ଉଚିତ । ଚୀନ୍ ଭୁଟାନକୁ ଦେଖାଉଛି ଯେ ଯଦି ଏହି ଚୁକ୍ତିରେ ସହମତ ନହୁଏ ତେବେ ସମାନ ଢଙ୍ଗରେ ଏହାର ଅଞ୍ଚଳ ଉପରେ ଏହାର ଦାବି ବିସ୍ତାର କରିବ ।
ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଯଦି ଭୁଟାନ ଚୀନ୍ର ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବିତ ପ୍ୟାକେଜ୍ ଚୁକ୍ତି ଗ୍ରହଣ କରେ ତେବେ ଏହା ଭାରତ ପାଇଁ ବିପଦ ଘଣ୍ଟି ହେବ। ୧୯୯୬ ଚୁକ୍ତି ଅନୁଯାୟୀ ଯଦି ଏହି ଚୁକ୍ତି ହୋଇଥାନ୍ତା, ତେବେ ଡୋକଲାମ ଚୀନ୍ ହାତକୁ ଯିବ, ଯାହା ପାକିସ୍ତାନ, ନେପାଳ ଏବଂ ଚୀନ୍ ପରେ ଭାରତର ଅତି ସମ୍ବେଦନଶୀଳ ଅଞ୍ଚଳରେ ସହଜରେ ପ୍ରବେଶ କରି ଯୁଦ୍ଧ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି କରିବ ।
ଯଦିଓ ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭୁଟାନର ବୈଦେଶିକ ମନ୍ତ୍ରାଳୟ ପକ୍ଷରୁ ଏ ସମ୍ପର୍କରେ କୌଣସି ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ ପାଇନାହିଁ । ଯେତେବେଳେ ଚୀନ୍ ବିଶ୍ୱ ପରିବେଶ ସୁବିଧା ପରିଷଦ ସମୟରେ ଭୁଟାନର ସାକାଟେଙ୍ଗ ୱାଇଲ୍ଡ ଲାଇଫ୍ ଅଭୟାରଣ୍ୟ କୁ ନିଜର ବୋଲି ଘୋଷଣା କଲାବେଳେ ଭୁଟାନ ଏହାକୁ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲା । ଆରମ୍ଭରୁ ଭୁଟାନ ଭାରତକୁ ସମର୍ଥନ କରିଆସୁଛି ଏବଂ ଚୀନ୍ର ବିଆରଆଇର ଅଂଶ ନୁହେଁ । ଗାଲଭାନ୍ ଉପତ୍ୟକାରେ ଉତ୍ତେଜନା ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ପରେ ଚୀନ୍ ସିକ୍କିମ୍, ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ ଏବଂ ଭୁଟାନ ଅଞ୍ଚଳରେ ଚାପ ପକାଇବାକୁ ଚାହୁଁଛି । ଏଥର ମଧ୍ୟ ଭୁଟାନ ଭାରତ ସହ ଛିଡ଼ା ହୋଇ ଚୀନ୍ର ବିସ୍ତାରବାଦୀ କାର୍ଯ୍ୟକୁ ବନ୍ଦ କରିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି ।