ଯେଉଁଠି କଂଗ୍ରେସ ନେତାମାନେ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ଗଠନ କରିଛନ୍ତି, ସେଠାରେ କଂଗ୍ରେସ ଶୂନ୍ୟ ହୋଇଯାଏ, ରାଜସ୍ଥାନରେ ଏହା ଘଟିବ

ରାଜସ୍ଥାନ ରାଜନୀତିରେ ଏବେ ମଧ୍ୟ ଅନିଶ୍ଚିତତା ରହିଛି । ଗତକାଲି ସଚିନ ପାଇଲଟ ବିଜେପିରେ ଯୋଗଦେବା ପ୍ରଶ୍ନକୁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣଭାବେ ପ୍ରତ୍ୟାଖ୍ୟାନ କରିଛନ୍ତି । ଏହା ସହ ରାଜସ୍ଥାନର ରାଜନୀତି ବର୍ତ୍ତମାନ ଅଧିକ ଆକର୍ଷଣୀୟ ହୋଇଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ପାଇଲଟଙ୍କ ପାଇଁ କେବଳ ଗୋଟିଏ ବାଟ ବାକି ଅଛି ଏବଂ ତାହା ହେଉଛି ଶରଦ ପାୱାର, ମମତା ବାନାର୍ଜୀ ଏବଂ ଜଗନ୍ ମୋହନ ରେଡ୍ଡୀଙ୍କ ଭଳି ନୂତନ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ଗଠନ କରିବା । ଯଦି ସଚିନ ପାଇଲଟ ଏହି ପଦକ୍ଷେପ ନିଅନ୍ତି, ତେବେ ରାଜସ୍ଥାନରୁ କଂଗ୍ରେସ ହଟାଯିବ । କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ଇତିହାସ ହେଉଛି ଯେ ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ଦଳର ଜଣେ ପ୍ରମୁଖ ନେତା ତାଙ୍କୁ ଛାଡ଼ି ନୂତନ ଦଳ ଗଠନ କରନ୍ତି, ସେତେବେଳେ କଂଗ୍ରେସ ସେହି ରାଜ୍ୟରୁ ମୂଳପୋଛ ହୋଇଯାଏ ।

ଯଦି ଆମେ ନିର୍ବାଚନକୁ ଦେଖିବା, ତେବେ ରାଜସ୍ଥାନରେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ପରେ କ୍ଷମତା ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୁଏ । ଏଥିରେ କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ବିଜେପି ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ କରୁଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ ଯଦି ସଚିନ୍ ପାଇଲଟ୍ ନିଜର ଦଳ ଗଠନ କରନ୍ତି, ତେବେ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ତ୍ରିକୋଣୀୟ ହେବ କିନ୍ତୁ କଂଗ୍ରେସ ହଟଯିବ କାରଣ ପାଇଲଟ୍ କଂଗ୍ରେସର ଭୋଟର ବେସ୍‌ ଭାଙ୍ଗିବେ , ଯାହା କଂଗ୍ରେସକୁ ଧ୍ୱଂସ କରିବାକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ।

ସଚିନ ପାଇଲଟ ଏପରି ଜଣେ ଲୋକପ୍ରିୟ ନେତା, କେବଳ କଂଗ୍ରେସ ଭୋଟ୍ ଭାଙ୍ଗିବେ ନାହିଁ ବରଂ ରାଜସ୍ଥାନରୁ କଂଗ୍ରେସର ମୂଳପୋଛ ମଧ୍ୟ ସ୍ଥିର କରିବେ । ସାରା ଦେଶରେ ଏପରି ଅନେକ ଉଦାହରଣ ଅଛି ଯେଉଁଥିରୁ ଏହା ବୁଝିହେବ ଯେ ଯଦି ଜଣେ ବଡ଼ ନେତା କଂଗ୍ରେସ ଛାଡ଼ି ନିଜର ନୂତନ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ଗଠନ କରନ୍ତି, ତେବେ ସେଠାରୁ କଂଗ୍ରେସକୁ ମୂଳପୋଛ ହୋଇଯାଏ ।

ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ  

ପ୍ରଥମ ଉଦାହରଣ ହେଉଛି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ । ଯେତେବେଳେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ଶାସନ ଦଶନ୍ଧି ଧରି କ୍ଷମତାରେ ଥିଲା, ସେତେବେଳେ କଂଗ୍ରେସ ମୁଖ୍ୟ ବିରୋଧୀ ଦଳ ଥିଲା । କିନ୍ତୁ ଦଳର ମନୋଭାବ ଦେଖି ଏବଂ ନିଜର ଅଭିଳାଷ ପୂରଣ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ ଚିନ୍ତାକରି ୨୬ ବର୍ଷ ଧରି ଭାରତୀୟ ଜାତୀୟ କଂଗ୍ରେସର ସଦସ୍ୟ ମମତା ବାନାର୍ଜୀ ୧୯୯୮ରେ କଂଗ୍ରେସରୁ ଅଲଗା ହୋଇ ବଙ୍ଗଳାରେ ନିଜର ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଆଜି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟମାନଙ୍କୁ କ୍ଷମତାରୁ ହଟା ମମତା ବାନାର୍ଜୀ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ କଂଗ୍ରେସ ସମର୍ଥକଙ୍କ ଆଧାର ନାହିଁ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଛି । ସ୍ଥିତି ହେଉଛି ଆଜି ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗରେ ଟିଏମସି, ବିଜେପି ଏବଂ କମ୍ୟୁନିଷ୍ଟ ପରେ କଂଗ୍ରେସ ରହିଛି ।

ମହାରାଷ୍ଟ୍ର 

ସେହିଭଳି ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ଶରଦ ପାୱାର,  ପି.ଏ. ସାଙ୍ଗମା ଏବଂ ତାରିକ ଅନୱାରଙ୍କ ସହ କଂଗ୍ରେସରେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ବିରୋଧ କରି ଦଳରୁ ବହିଷ୍କୃତ ହେବା ପରେ ୨୫ ମଇ ୧୯୯୯ରେ ଏନସିପି ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଆଜି ଶରଦ ପାୱାର ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ରାଜନୈତିକ କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁ ହୋଇଛନ୍ତି । ସ୍ଥିତି ହେଉଛି ଯେ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିବା ପାଇଁ କଂଗ୍ରେସ ଶରଦ ପାୱାରଙ୍କ ସମର୍ଥନ ନେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏକଦା ଏକ ଦୃଢ଼ ସମର୍ଥନ ଆଧାର ଏବଂ ପ୍ରତ୍ୟେକ ରାଜ୍ୟରେ କ୍ଷମତାର ଶକ୍ତି ଉପଭୋଗ କରିଥିବା କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ଏଠାରେ ଚତୁର୍ଥ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି ଏବଂ ଏଥର ଏହା ୨୮୮ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଧ୍ୟରୁ ୪୨ଟି ସିଟ୍ ଜିତିପାରିଛି ।

ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ  

ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ମଧ୍ୟ ସେହିଭଳି ଘଟଣା ଘଟିଛି, ଯେଉଁଠାରୁ କଂଗ୍ରେସକୁ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇଛି । ଯଦି ଜଗନ୍‌ମୋହନ ରେଡ୍ଡୀଙ୍କ ପିତା ଜୀବିତ ଥାଆନ୍ତେ, ଜଗନ୍ ଆଜି କଂଗ୍ରେସରେ ରହିଥାନ୍ତେ । କାରଣ ଜଗନ୍‌ଙ୍କ ପିତା ଜଣେ ଜଣାଶୁଣା କଂଗ୍ରେସ ନେତା ଥିଲେ । ପିତାଙ୍କ ଅକାଳ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ଜଗନ୍ କଂଗ୍ରେସରେ ଗୁରୁତ୍ୱ ପାଇନଥିଲେ ଏବଂ କଂଗ୍ରେସରୁ ଅଲଗା ହୋଇ ୱାଇଏସଆର କଂଗ୍ରେସ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଆଜି ଜଗନ୍ ମୋହନ ରେଡ୍ଡୀ ୧୭୫ ସଦସ୍ୟ ବିଶିଷ୍ଟ ରାଜ୍ୟ ସଭାରେ ୧୫୧ ସଦସ୍ୟଙ୍କ ସହ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଛନ୍ତି । କେବଳ ଏତିକି ନୁହେଁ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ୨୫ଟି ଲୋକସଭା ମଧ୍ୟରୁ ୨୨ଟି ଆସନ ଜିତି ସେ ନିଜ ଦଳକୁ କେନ୍ଦ୍ର ରାଜନୀତିରେ ପ୍ରାସଙ୍ଗିକ କରିଛନ୍ତି । ରାଜ୍ୟରେ କଂଗ୍ରେସ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣଭାବେ ପୋଛି ହୋଇଯାଇଛି । ଏଥିରୁ ସ୍ପଷ୍ଟ ଯେ ଯଦି କଂଗ୍ରେସ ଜଗନଙ୍କ ଅଭିଳାଷକୁ ବୁଝିଥାନ୍ତା, ତେବେ ସେ ବୋଧହୁଏ ରାଜ୍ୟରେ ହଟାଯାଇ ନଥାନ୍ତେ ।

ଓଡ଼ିଶା  

 

କଂଗ୍ରେସ ଓଡ଼ିଶାରୁ ବିଲୋପ ହୋଇଯାଇଛି । ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକଙ୍କ ପିତା ବିଜୁ ପଟ୍ଟନାୟକ ଗତ ଦୁଇ ଦଶନ୍ଧି ଧରି ଓଡିଶାରେ କଂଗ୍ରେସ ନେତା ଥିଲେ । ୧୯୬୦ ମସିହାରେ ସେ ଓଡିଶା କଂଗ୍ରେସର ସଭାପତି ଭାବରେ ଦାୟିତ୍ୱ । ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ଏବଂ ତାଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କଂଗ୍ରେସ ପାର୍ଟି ୧୪୦ଟି ଆସନ ମଧ୍ୟରୁ ୮୨ଟି ଜିତିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ୧୯୬୩ ମସିହାରେ ସେ ସାଥୀ ଯୋଜନା ଅଧୀନରେ ଏହି ପଦରୁ ଇସ୍ତଫା ଦେଇଥିଲେ, ଏହା ପରେ ସେ ୧୯୬୯ ମସିହାରେ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ନିର୍ବାଚନକୁ ନେଇ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସହ କଥାବାର୍ତ୍ତା ହେତୁ କଂଗ୍ରେସ ଛାଡି “ଉତ୍କଳ କଂଗ୍ରେସ” ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ଏହା ପରେ ସେ ଜନତା ପାର୍ଟିରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ, ଯାହା ଓଡ଼ିଶାରେ ଜନତା ଦଳର ଆଭିମୁଖ୍ୟ ବଢ଼ାଇ ଦେଇଥିଲା ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ଅମୂଳକ ହୋଇଗଲା। ଏହାପରେ ତାଙ୍କ ପୁଅ ନବୀନ ପଟ୍ଟନାୟକ ତାଙ୍କର ପୃଥକ ଦଳ “ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ” ଗଠନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସେ ବର୍ତ୍ତମାନ ମଧ୍ୟ ଶାସନରେ ଅଛନ୍ତି କିନ୍ତୁ କଂଗ୍ରେସ ଏହି ଦୌଡ଼ରେ ନାହିଁ ।

ଏହି ଚାରୋଟି ଉଦାହରଣରୁ ଏହା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି ଯେ କଂଗ୍ରେସରୁ ଜଣେ ବଡ଼ ନେତା ଅଲଗା ହେବାପରେ ଏକ ନୂତନ ଦଳ ଗଠନ କଲେ ସେହି ରାଜ୍ୟରେ କଂଗ୍ରେସ ମୂଳପୋଛ ହୋଇଯାଏ । ରାଜସ୍ଥାନରେ, ପ୍ରତି ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷ ପରେ କ୍ଷମତା ବଦଳିଯାଏ ଏବଂ ଏହା ଥରେ ବିଜେପି ଏବଂ ଥରେ କଂଗ୍ରେସ ସୁଯୋଗ ପାଇଥାନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ସଚିନ ପାଇଲଟଙ୍କଦ୍ୱାରା ଏକ ନୂଆ ଦଳ ଗଠନ ହେବା ପରେ କଂଗ୍ରେସ ଧ୍ୱଂସ ହେବ । 20୧୩ରେ ପରାଜୟ ପରେ ପାଇଲଟ୍ ହିଁ ପାଞ୍ଚ ବର୍ଷର ପରିଶ୍ରମ ପରେ ପରବର୍ତ୍ତୀ ନିର୍ବାଚନରେ ​​କଂଗ୍ରେସ ଜିତାଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଅନୁପସ୍ଥିତିରେ କଂଗ୍ରେସ ଏପରି କ୍ଷତି ସହିବ ଯାହା କେବେ କ୍ଷତିପୂରଣ ଦେବ ନାହିଁ ଏବଂ ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଦୁଇଟି ଆସନକୁ ହ୍ରାସ ପାଇବ ।