ଓଡ଼ିଶାରେ ଅନ୍ଲାଇନ୍ ପାଠପଢ଼ା କେତେ ବାସ୍ତବ ?
ଭୁବନେଶ୍ୱର (ଓଟି) : କୋଭିଡ -୧୯ ଅପ୍ରତ୍ୟାଶିତ ଆଗମନରେ ଭାରତର ସମସ୍ତ ସ୍କୁଲ ଏବଂ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟଗୁଡ଼ିକୁ ବନ୍ଦ କରି ଦିଆଯାଇଛି । ଅନ୍ଲାଇନ୍ରେ ଶିକ୍ଷାଦାନ ପାଇଁ ଓଡ଼ିଶାର ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଗଣଶିକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ସମୀର ଦାସ ଯେଉଁ ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି ତାହା କେତେଦୂର କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇପାରିବ ସେ ଦିଗରେ ଚିନ୍ତା କରିଛନ୍ତି କି? ଓଡ଼ିଶାର ଶିକ୍ଷାର୍ଥୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅନ୍ଲାଇନ୍ ଶିକ୍ଷା ପାଇଁ ବ୍ୟାଣ୍ଡୱିଡଥ୍ ଅଛି କି ? ପ୍ରାଥମିକ ତଥ୍ୟ ବିଶ୍ଳେଷଣ ସୂଚିତ କରେ ଯେ ଅନ୍ଲାଇନ୍ ଶିକ୍ଷାଦାନ ହେଉଛି ଓଡ଼ିଶା ଓ ଭାରତର ଅଧିକାଂଶ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ ଏବଂ ଅନୁଷ୍ଠାନ ପାଇଁ ଏବେ ବି ଏକ ଅଣ-ଷ୍ଟାର୍ଟର୍ ।
ରାଜ୍ୟର ଅନେକ ସରକାର ଓ ବେସରକାରୀ ଶିକ୍ଷାନୁଷ୍ଠାନ ଏପରି ଅନଲାଇନ୍ ବିକଳ୍ପକୁ ମଧ୍ୟ ଚେଷ୍ଟା କରିନାହାଁନ୍ତି, ଏଭଳି ସମସ୍ୟାଗୁଡ଼ିକ ପ୍ରଶାସକଙ୍କ ପାଇଁ ପ୍ରକୃତ ଚିନ୍ତାର କାରଣ ପାଲଟିଛି । ମନ୍ତ୍ରୀ ଘୋଷଣା କରିଥିବା ଅନ୍ଲାଇନ୍ ଶିକ୍ଷାଦାନ ବିଷୟଟି ଏତେ ସ୍ପଷ୍ଟ ନୁହେଁ: କାରଣ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ମାଧ୍ୟମରେ ରଜ୍ୟର ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ପାଖରେ ପହଞ୍ଚିବା ଅସମ୍ଭବ ।
ସର୍ଭେ ଅନ୍ ଏଜୁକେସନ୍ (୨୦୧୪) ର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ଜାତୀୟ ନମୁନା ସର୍ଭେଦ୍ୱାରା ସଂଗୃହିତ ତଥ୍ୟ ଅନୁଯାୟୀ, ଭାରତରେ ମାତ୍ର ୨୭% ପରିବାରର କିଛି ସଦସ୍ୟ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ପାଇପାରିବେ । ଇଣ୍ଟରନେଟକୁ ପ୍ରବେଶ କରିବା ଅର୍ଥ ନୁହେଁ ଯେ ଗୋଟିଏ ଘରେ ପ୍ରକୃତରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଅଛି । ବାସ୍ତବରେ, କେବଳ ଅର୍ଦ୍ଧେକ ପରିବାର (୪୭% ଯାହାର ଏକ କମ୍ପ୍ୟୁଟିଙ୍ଗ୍ ଡିଭାଇସ୍ (ସ୍ମାର୍ଟଫୋନ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ) ଇଣ୍ଟରନେଟରେ କୌଣସି ପ୍ରବେଶ ଅଛି ।
ଏହି ପରିଭାଷାକୁ ବ୍ୟବହାର କରି ଦେଖାଗଲେ ଭାରତରେ କେବଳ ୧୨.୫% ଛାତ୍ରଙ୍କ ଘରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସୁବିଧା ଅଛି । ସହରାଞ୍ଚଳ-ଗ୍ରାମୀଣ ମଧ୍ୟରେ ପାର୍ଥକ୍ୟ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ସହରାଞ୍ଚଳରେ ୨୭% ଏବଂ ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ କେବଳ ୫% ଲୋକଙ୍କର ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସୁବିଧା ରହିଛି । ଓଡ଼ିଶା କଥା ନ କହିବା ଭଲ । ସାମ୍ପ୍ରତିକ ସଙ୍କଟକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି, ଘରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଅନ୍ଲାଇନ୍ କ୍ଲାସ୍ କରିବା ପାଇଁ ଏହା ଭଲ ନୁହେଁ । ବୋଧହୁଏ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥା ହିଁ ଲୋକଙ୍କୁ ଅନ୍ଲାଇନ୍ କ୍ଲାସ୍ ବିଷୟରେ ଭୟଭୀତ କରିଥାଏ ।
ଜାତୀୟ ହାରାହାରି ୩୮.୦୨ ଜଣ ତୁଳନାରେ ଓଡ଼ିଶାର ପ୍ରତି ୧୦୦ଜଣ ଜନସଂଖ୍ୟା ମଧ୍ୟରୁ କେବଳ ୨୮.୨୨ ଜଣ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଗ୍ରାହକ ଅଛନ୍ତି । ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳର ପ୍ରତି ୧୦୦ ଜଣ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ଗ୍ରାହକ ସଂଖ୍ୟା ମାତ୍ର ୧୬ ଜଣ ଥିବାବେଳେ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ଏହା ୮୩.୩ ଜଣ ଅଟେ । ନିକଟରେ ପ୍ରକାଶିତ ଜାତୀୟ ନମୁନା ସର୍ଭେ (NSS) ରିପୋର୍ଟରେ ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି ଯେ କେବଳ ୪.୩ ପ୍ରତିଶତ ପରିବାରରେ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସୁବିଧା ଏବଂ ୧୦ ଟି ପିସି ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସୁବିଧା ଥିବାବେଳେ ଓଡ଼ିଶା ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ ସର୍ବନିମ୍ନ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି ।
ଜୁଲାଇ ୨୦୧୭ରୁ ଜୁନ୍ ୨୦୧୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କରାଯାଇଥିବା ୭୫ତମ ରାଉଣ୍ଡ ସର୍ଭେରୁ ଏହା ମଧ୍ୟ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ରାଜ୍ୟରେ କେବଳ ୮.୫ ପ୍ରତିଶତ ଲୋକ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ବ୍ୟବହାର କରିବାର କ୍ଷମତା ରଖିଥିବାବେଳେ କେବଳ ୧୦.୯ ପ୍ରତିଶତ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କମ୍ପ୍ୟୁଟରରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରିବାର ଅଭିଜ୍ଞତା ରହିଛି । ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସୁବିଧା ଥିବା ପରିବାରଗୁଡ଼ିକର ହାର ଜାତୀୟ ହାରଠାରୁ ୧୦.୪ ପ୍ରତିଶତ ତୁଳନାରେ ୬.୪ କମ୍ ଏବଂ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସୁବିଧା ଥିବା ପରିବାରଗୁଡ଼ିକର ହାର ଜାତୀୟ ହାର ଠାରୁ ୨୩.୮ ପ୍ରତିଶତ ତୁଳନାରେ ୧୩.୮ କମ୍ ଅଟେ ।
ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ ଏବଂ ଛତିଶଗଡ଼ ଭଳି ପଡ଼ୋଶୀ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କଠାରୁ ମଧ୍ୟ ଓଡ଼ିଶା ପଛରେ ରହିଛି । ସେହିଭଳି, ରାଜ୍ୟର ସହରାଞ୍ଚଳରେ ୩୧.୨ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ବିପକ୍ଷରେ କେବଳ ୫.୮ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଥିବା ପରିବାର ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ପାଇପାରିବେ । ଗ୍ରାମୀଣ ଓଡ଼ିଶାରେ କେବଳ ୫.୨ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଥିବା ପରିବାର ଏବଂ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ୨୫.୫ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଥିବା ପରିବାର କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଚଳାଇବାର କ୍ଷମତା ରଖିଛନ୍ତି ।
ରାଜ୍ୟରେ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ସୁବିଧା ବ୍ୟବହାର କରିବାର କ୍ଷମତା ଥିବା ପୁରୁଷ ଏବଂ ମହିଳାଙ୍କ ଯଥାକ୍ରମେ ୧୦.୮ ଏବଂ ୬ ପ୍ରତିଶତରେ ରହିଛି। ସେହିଭଳି ଗ୍ରାମାଞ୍ଚଳରେ କେବଳ ୭.୪ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଥିବା ପରିବାର ଏବଂ ସହରାଞ୍ଚଳରେ ୨୯.୩ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ କମ୍ପ୍ୟୁଟର ଥିବା ପରିବାର ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରିବାର କ୍ଷମତା ରଖିଛନ୍ତି ।
ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ସୁବିଧା ବ୍ୟବହାର କରିବାର କ୍ଷମତା ଥିବା ପୁରୁଷ ଏବଂ ମହିଳାଙ୍କ ଯଥାକ୍ରମେ ୧୪.୪ ଏବଂ ୭.୩ ବୋଲି ସର୍ଭେରୁ ଜଣାପଡ଼ିଛି । ଏପରି ସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରାଥମିକ ଓ ମାଧ୍ୟମିକ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀମାନଙ୍କୁ କିପରି ବିଦ୍ୟାଳୟ ଓ ଗଣଶିକ୍ଷା ବିଭାଗ ଅନ୍ଲାଇନ୍ରେ ପାଠ ପଢ଼ାଇବ ବୋଲି ପ୍ରଶ୍ନବାଚୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଛି ।